Ngành gỗ Việt Nam trước “cơn bão” thuế từ Mỹ: Cần tận dụng cơ hội để đối thoại và chứng minh quan hệ thương mại bổ trợ
Việc Mỹ ban hành Sắc lệnh hành pháp mới với chính sách áp thuế tối thiểu đối với 180 thị trường, trong đó Việt Nam bị áp mức thuế lên đến 46%, đã khiến cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là ngành gỗ, không khỏi lo lắng. Trong bối cảnh đó, cuộc họp trực tuyến giữa Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính với các bộ ngành, hiệp hội, doanh nghiệp và đại diện Việt Nam ở nước ngoài – dự kiến tổ chức vào chiều 7/4 – được xem là cơ hội quan trọng để đưa ra các giải pháp kịp thời nhằm thích ứng với bối cảnh thương mại quốc tế mới.
Mức thuế 46% khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gỗ choáng váng, bởi con số này vượt xa mức dự kiến trước đó. Ông Ngô Sỹ Hoài – Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) – cho rằng đây là mức thuế “khủng khiếp” và hi vọng có thể đưa vấn đề này ra đàm phán với phía Mỹ.
Cùng chung nỗi lo, đại diện Hiệp hội Chế biến Gỗ tỉnh Bình Dương (Bifa) chia sẻ rằng nhiều doanh nghiệp đang rơi vào tình trạng “bàng hoàng chưa kịp hoàn hồn” vì mức thuế quá cao. “Trong khi biên lợi nhuận hiện tại chỉ khoảng 5-7%, thì thuế nhập khẩu 46% sẽ khiến hàng xuất khẩu mất sức cạnh tranh nghiêm trọng. Nguy cơ mất đơn hàng là rất lớn,” đại diện này nói.
Với tỷ trọng khoảng 60-70% sản phẩm gỗ của Việt Nam xuất sang thị trường Mỹ – riêng Bình Dương là 80% – việc Mỹ áp thuế cao khiến cả ngành đối mặt với rủi ro lớn. Các doanh nghiệp hiện đang chờ đợi phản ứng từ phía đối tác và kỳ vọng Chính phủ sớm có giải pháp hỗ trợ thiết thực.
Theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Mỹ hiện là thị trường tiêu thụ lớn nhất trong tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ của Việt Nam, chiếm đến 55,5% trong số 16,2 tỷ USD của năm 2024. Trong hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gỗ sang Mỹ tiếp tục tăng trưởng, đạt 1,3 tỷ USD – tăng 9,5% so với cùng kỳ.
Trước nguy cơ mất thị trường chủ lực, các chuyên gia nhận định rằng doanh nghiệp Việt cần linh hoạt thích ứng, đồng thời phải hiểu rõ hệ thống thuế quan phức tạp của Mỹ để có chiến lược ứng phó phù hợp. Ông Trần Quang Bảo – Cục trưởng Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường – cho biết các cơ quan chức năng đã xây dựng danh mục thuế chi tiết cho từng nhóm sản phẩm nhằm chuẩn bị cho các cuộc làm việc với Bộ Công Thương và các cơ quan Mỹ.
Ngoài ra, ông Bảo cũng nhấn mạnh vai trò của việc tuân thủ các quy định liên quan đến khai thác và thương mại gỗ hợp pháp. Việt Nam đã ký kết thỏa thuận với phía Mỹ về phòng chống gian lận thương mại, chống phá giá và truy xuất nguồn gốc sản phẩm lâm sản. Đây là những yếu tố giúp củng cố niềm tin của đối tác và giảm thiểu rủi ro bị áp thuế nặng.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cũng khẳng định, Việt Nam sẵn sàng mở cửa thị trường cho nông sản Mỹ, nhấn mạnh rằng mối quan hệ thương mại giữa hai bên là bổ trợ lẫn nhau, không mang tính cạnh tranh. Do vậy, ông cho rằng các giải pháp hợp tác sẽ mang lại lợi ích cho cả hai phía.
Về phía doanh nghiệp, ông Ngô Sỹ Hoài khuyến nghị các doanh nghiệp cần chuẩn bị sẵn sàng tham gia các phiên điều trần nếu Mỹ yêu cầu, nhằm chứng minh rằng quan hệ thương mại giữa hai nước là lành mạnh và mang tính bổ sung. “Tổng thống Mỹ sẵn sàng lắng nghe và đối thoại với các quốc gia thân thiện như Việt Nam. Đây chính là cơ hội, dù là ‘khe cửa hẹp’, để doanh nghiệp chứng minh vai trò trong chuỗi cung ứng toàn cầu,” ông Hoài nói.
Cuối cùng, để tránh rủi ro từ việc phụ thuộc vào một thị trường, ông Hoài cũng khuyến cáo các doanh nghiệp cần xác định rõ ràng chiến lược thị trường, sản phẩm và nguồn nguyên liệu – nhất là việc đảm bảo nguồn gỗ từ rừng trồng hợp pháp, phù hợp với các tiêu chuẩn bền vững.
