Mỗi độ tháng 8, dọc tuyến Quốc lộ 20 qua địa bàn hai huyện Định Quán và Tân Phú (cũ), tỉnh Đồng Nai lại rực rỡ sắc hoa trắng vàng của rừng cây gỗ Giá Tỵ rộng hàng trăm hecta. Khung cảnh nên thơ này khiến du khách đi qua không khỏi ngỡ ngàng, như đang chiêm ngưỡng một tấm thảm hoa khổng lồ trải dài bất tận.
Cây Giá Tỵ, còn gọi là gỗ Tếch hay cây Báng Súng, có tên khoa học là Teektona Grandis. Đây là loài gỗ bản địa của vùng Đông Nam Á, thường mọc trong những khu rừng gió mùa. Là cây gỗ lớn, Giá Tỵ có thể cao tới 30 – 40m, đặc biệt rụng lá vào mùa khô, tạo nên nét đặc trưng riêng biệt trong hệ sinh thái.
Rừng Giá Tỵ ở Đồng Nai được hình thành từ những năm 1950, khi loài cây này được trồng dọc Quốc lộ 20, thuộc địa bàn huyện Tân Phú và Định Quán (cũ), với mục đích ban đầu là làm báng súng và phủ xanh đất trống. Đến nay, diện tích rừng vẫn được duy trì và bảo vệ hơn 160 ha, trong đó phần lớn là những cây đã 50 – 60 năm tuổi.
Ông Hồ Hữu Đức, cán bộ Trạm giống nông nghiệp La Ngà – đơn vị quản lý diện tích 165 ha rừng Giá Tỵ, cho biết: “Những cây gỗ nơi đây có đường kính gốc lớn, phải hai người ôm mới xuể. Giá Tỵ vốn thích hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới và nền đất đá ong của khu vực Định Quán, Tân Phú. Đây cũng là loại gỗ quý, có nhiều công dụng trong đời sống”.
Theo ông Đức, điểm đặc biệt của gỗ Giá Tỵ là khả năng chịu lửa rất tốt. Khi có đốt nương rẫy, cây chỉ cháy phần lá, trong khi thân gỗ vẫn không bị hư hại. Trước kia, gỗ Giá Tỵ thường được sử dụng để chế tạo báng súng.
Không chỉ trong diện tích rừng được Nhà nước bảo vệ, nhiều hộ dân ở khu vực Định Quán, Tân Phú cũng trồng Giá Tỵ để khai thác thương mại. Ông Nguyễn Khắc Định, người dân xã Phú Vinh (huyện Định Quán cũ), cho biết: “Gỗ Giá Tỵ rất bền, không bị mối mọt hay cong vênh, lại có màu sắc đẹp. Ngoài việc làm báng súng, loại gỗ này còn được ưa chuộng trong sản xuất nội thất cao cấp, đóng tàu và xây dựng”.
Vào khoảng tháng 7 – 8 hằng năm, hoa Giá Tỵ nở rộ, nhuộm trắng vàng cả cánh rừng dọc Quốc lộ 20. Từ trên cao nhìn xuống, cả khu rừng như biển mây bồng bềnh, tạo nên khung cảnh hiếm có.
Nhờ công tác quản lý nghiêm ngặt, nhiều năm qua rừng Giá Tỵ hầu như không bị xâm hại. Trước đây từng có tình trạng người dân vào rừng thu gom lá khô bán cho thương lái nước ngoài, nhưng hiện nay hiện tượng này đã chấm dứt. Chính quyền các xã Tân Phú, Phú Vinh, Phú Hòa cũng thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con giữ gìn và bảo vệ hệ sinh thái đặc trưng này.
Rừng Giá Tỵ không chỉ có giá trị kinh tế mà còn mang ý nghĩa sinh thái và cảnh quan, trở thành nét riêng của vùng đất Định Quán – Tân Phú, góp phần làm phong phú thêm hình ảnh thiên nhiên Đồng Nai.
